Przebarwienia - czym są i jak sobie z nimi radzić w domowych warunkach?

[2020-06-21] Przebarwienia skórne stanowią często spotykany defekt estetyczny. Wśród przyczyn powstawania przebarwień, obok nadmiernej ekspozycji na światło UV, wyróżnia się między innymi przesuszanie skóry, zmiany hormonalne czy działanie niektórych leków...

Czynniki takie jak promienie UV, przesuszanie skóry, zmiany hormonalne czy działanie niektórych leków prowadzą do wzmożonej produkcji barwników z grupy melanin. Zjawisko to wiąże się z podwyższoną aktywnością tyrozynazy, czyli kluczowego enzymu dla tego procesu biochemicznego. Hamowanie tego enzymu jest celem działania wielu kosmetyków przeznaczonych do profilaktyki lub redukcji przebarwień skórnych.

Skóra człowieka jest wyposażona w mechanizm naturalnej fotoprotekcji, jakim jest melanogeneza (wytwarzanie barwnika w skórze), dzięki czemu negatywne oddziaływania np. nadmierne nasłonecznienie, zostają złagodzone. Proces melanogenezy mogą jednak w znacznym stopniu modyfikować substancje przyjmowane doustnie lub aplikowane bezpośrednio na skórę, powodując pojawienie się przebarwień jak również ich rozjaśnienie.

W poniższym artykule dowiesz się:

• Jak powstają przebarwienia?
• Jakie wyróżniamy rodzaje przebarwień i czym są spowodowane?
• Jakie substancje wzmagają ich powstawanie?
• Jakie substancje hamują ich powstawanie?
• Przykłady kosmetyków dla osób z przebarwieniami.

 

Jak powstają przebarwienia?

Pigmentami nadającymi barwę ludzkiej skórze są związki z grupy melanin, które powstają w komórkach zwanych melanocytami (stanowią około 1% komórek warstwy podstawnej naskórka). Stamtąd owe melaniny są transportowane do keratynocytów, gdzie tworzą struktury chroniące jądra komórkowe właśnie przed negatywnym działaniem UV.

Szlak powstawania melaniny jest skomplikowany, zatem w skrócie:

Aminokwas tyrozyna (substrat) -> pod wpływem tyrozynazy, tyrozyna przechodzi w L-DOPA -> utlenienie do L-DOPA-chinonu -> procesy oksydacyjne -> melanina (eumelanina, feumelanina)

Przebarwienia tworzą się wtedy, gdy na tym szlaku „coś pójdzie nie tak” i melanina nagromadzi się nierównomiernie, bądź nastąpi rozrost melanocytów (czyli komórek barwnikowych, które decydują o kolorze naszej skóry). Wszystko odbywa się w warstwie podstawnej naszej skóry.

Melanogeneza jest wieloetapowym procesem utleniania i polimeryzacji. Eumelanina to ciemny barwnik, czarny lub brązowy (w zależności od zagęszczenia), odpowiada za ciemne zabarwienia skóry i brązową opaleniznę po ekspozycji słonecznej. Feomelanina to jasny barwnik, czerwono-żółty, o najniższym zagęszczeniu. Wytwarzana jest jako pierwsza podczas ekspozycji na promieniowanie słoneczne i objawia się w postaci podrażnienia.

Tyrozynaza jest kluczowym elementem tworzenia melaniny. Znajomość jej działania jest niezbędna do zrozumienia jak powstają przebarwienia, oraz na jakim etapie szlaku możemy działać od zewnątrz na przebarwienia. To ona zapoczątkowuje proces melanogenezy i uczestniczy w biosyntezie melaniny. Ale na spokojnie. Przejdźmy najpierw do RODZAJÓW PRZEBARWIEŃ :)

 

Czym spowodowane są przebarwienia i jakie wyróżniamy ich rodzaje?

Wyróżniamy:

• Piegi - dziedziczne, polegające na wytwarzaniu nadmiaru melaniny przez zdrowe melanocyty. Są małe, nieregularne, żółtawe lub brązowawe (głównie twarz, ramiona, górna część ciała). Dotyczy szczególnie osób z bardzo jasną karnacją i rudymi włosami.
• Melazma/ostuda - nieregularne plamy z przebarwieniami, dobrze ograniczone od otoczenia (głównie twarz, czoło, wokół ust). Nasila się w okresie intensywniejszej ekspozycji na Słońce. Rozwija się często w ciąży i u około 10-20% młodych kobiet przyjmujących antykoncepcję hormonalną. Ostuda może pojawić się po podaniu niektórych leków bądź być pierwszym objawem zaburzeń hormonalnych lub nawet guza jajnika.
• Plamy soczewicowate - głównie na skórze twarzy, przedramion i grzbietach dłoni. Dobrze odgraniczone, jasno- lub cimnobrązowe plamy przypominające piegi (jednak trochę większe). Mogą pojawiać się pod wpływem przewlekłego działania promieniowania UV, pod wpływem wieku (często obserwowane u osób starszych- plamy soczewicowate starcze) oraz po intensywnych naświetleniach np. w terapii łuszczycy.
• Grupa zmian podobnych do ostudy - melanoza Riehla oraz melanoza toksyczna. Pierwsza jednostka może być spowodowana złym odżywianiem, zaburzeniami endokrynologicznymi (okres menopauzy), a także kosmetykami zawierającymi substancje fototoksyczne. Obszar występowania to czoło, skronie, policzki, boczne powierzchnie szyi. W melanozie toksycznej za przyczynę powstawiania zmian uważa się głównie stosowanie produktów fototoksycznych. Nieregularne, brązowo-fioletowe przebarwienia tworzą się na twarzy, szyi i górnej części klatki piersiowej po wcześniejszych, przejściowych objawach stanu zapalnego.
• Przebarwienia pozapalne - zmiany, które rozwijają się głównie po przebytych chorobach przebiegających z rumieniem. Zwykle ustępują samoistnie-problem stanowią tylko wtedy, kiedy utrzymują się dłużej.
• Przebarwienia polekowe - tworzą się w trakcie lub po odstawieniu niektórych leków (np. izotretinoina)

 

 

Substancje nasilające powstawanie przebarwień

Poniżej przedstawiam bardzo pomocną listę czynników sprzyjających powstawaniu przebarwień:

• Promieniowanie UV (stąd tak ważne używanie filtrów UV)
• Leki (np. antykoncepcja hormonalna, izotretinoina)
• Metale i metaloidy (srebro, złoto, arsen)
• Hormony przysadki mózgowej
• Chinony (naturalne substancje występujące w niektórych roślinach np. dziurawiec)
• Pozostałe zioła fotouczulające (arcydzięgiel, koper, pietruszka, pasternak)
• Chemiczne i naturalne barwniki (róż bengalski, eozyna)
• Psoraleny (związki chemiczne zawarte w lubczyku oraz selerze)
• Niektóre perfumy
• Olejki eteryczne (olejek z bergamotki, cedrowy, lawendowy)
• Niektóre kosmetyki (zawierające w składzie którąś z substancji wymienioną powyżej)

 

Substancje hamujące powstawanie przebarwień

Wróćmy teraz do tematu tyrozyny. Dlaczego był on tak istotny? Ponieważ na podstawie wędrówki tyrozyny możemy dobrać odpowiednie preparaty skuteczne w niwelowaniu przebarwień! To takie proste, spójrz. Wyróżniamy w kosmetyce związki, które:

• opóźniają transport melaniny do keratnocytów (np. soja, niacynamid, amid kwasu nikotynowego),
• hamują tyrozynazę (hydrochinin, arbutyna, kwas kojowy, kwas fitowy, tyramina, majeranek, kalina koralowa, pomocnik baldaszkowaty, borówka brusznica, mącznica lekarska, wyciąg z lukrecji, witamina C, glabrydyna, aloesyna, resweratrol, kwas cynamonowy, hesperydyna),
• przyspieszają złuszczanie naskórka (alfa-hydroksykwasy, beta- hydroksykwasy, retinoidy),
• rozjaśniają - używane w kosmetykach (brzoza biała, krwawnik pospolity, ogórek, piwonia drzewiasta, krokosz barwierski, cytryna, grejpfrut, korkowiec amurski, tamaryndowiec indyjski, kiwi, drzewo balsamowe, glistnik jaskółcze ziele, jałowiec pospolity, kokoryczka wielokwiatowe, krwiściąg lekarski, tarczyca bajkalska, truskawka, trzcina cukrowa, szczaw, mydlica lekarska, mięta pieprzowa, ananas, mandarynka japońska, żurawina błotna, winogrono).

Kosmetyki zawierające w składzie owe substancje świetnie poradzą sobie z przebarwieniami. Należy jednak pamiętać o regularnym ich stosowaniu oraz o odpowiedniej fotoprotekcji (zachęcamy do przeczytania naszego artykułu o filtrach przeciwsłonecznych jeśli jeszcze nie miałaś okazji). Jeżeli to nie wystarczy, warto udać się do swojego kosmetologa. Czasem nie wystarczą domowe sposoby, ale silniejsze oddziaływanie na skórę (np. poprzez zabiegi z peelingami chemicznymi bądź laserami).

 

Przykłady kosmetyków dla osób z przebarwieniami

 

Herla Wybielający peeling do twarzy z efektem mikrodermabrazji

Jeśli kiedykolwiek mieliście do czynienia z zabiegiem mikrodermabrazji w gabinecie to wiecie jaka cudowna jest po nim skóra (dla tych co nie wiedzą, to peeling mechaniczny przy użyciu specjalnej głowicy z różnymi końcówkami np. diamentową bądź korundową - jeżdżąc po skórze nasadkami o różnej gradacji otrzymujemy efekt delikatnego złuszczenia, oczyszczenia twarzy i niesamowitego wygładzenia). Firma Herla stworzyła peeling o podobnym działaniu. Produkt jest szczególnie dedykowany dla osób z przebarwieniami i zaburzeniami hormonalnymi, natomiast świetnie sprawdzi się dla każdego typu cery.

 

 

Cosrx AHA/BHA- specjalny tonik rozjaśniający z naturalnymi kwasami

Po każdym myciu twarzy, niezbędna jest aplikacja odpowiedniego toniku w celu wyrównania pH skóry. Ten produkt to wyjście naprzeciw problemowi jaki stanowią przebarwienia skórne. Składniki aktywne w nim zawarte nie tylko pomogą w walce z przebarwieniami, ale także pozostawią skórę miękką, nawilżoną oraz będą zmniejszać widoczność drobnych zmarszczek. Znajdziemy tu m.in.: wodę z owoców jabłoni, która wzmocni włókna kolagenowe, rozjaśni i nawilży skórę kwas glikolowy, pomocny w leczeniu nie tylko przebarwień, ale także trądziku. Usuwa drobne blizny, delikatnie złuszcza, przyspiesza syntezę kolagenu mleczan sodu- ustabilizuje pH skóry oraz zadziała antybakteryjne i złagodzi stany zapalne. Jest to produkt, który warto mieć w swojej łazience. Sprawdzi się nawet dla skóry wrażliwej i trądzikowej. Należy pamiętać, że kwas glikolowy jest reaktywny na Słońce, zatem po użyciu toniku należy nałożyć krem z filtrem SPF50 jeśli później wychodzimy na Słońce (szczególnie w lecie).

 

 

Herla Infinite White - krem przeciwstarzeniowy na dzień z SPF15

Krem działa na na kilku płaszczyznach: zapobiega starzeniu, fotostarzeniu (dzięki dodatkowi filtrów UV), poparzeniom słonecznym i dodatkowo rozjaśnia skórę. Posiada wiele kompleksów, które działają wybielająco na skórę dzięki takim składnikom jak niacyna, wąkrota azjatycka, olej z pestek jabłka czy wyciąg z liści herbaty, złuszczająco, wygładzająco i rozświetlająco, dzięki dodatkom kwasów AHA, chronią również przed stresem oksydacyjnym, a kwas i witamina E, dbają o  odmłodzenie i ujędrnienie skóry. Produkt świetnie nada się do każdego rodzaju cery. Stosowany może być także jako baza pod makijaż.

 

 

LIQ CG Serum Night Glycolic - serum z kwasem glikolowym na noc

W naszej pielęgnacji nie może zabraknąć produktu na noc. Serum nocne LIQ CG głęboko złuszcza, dzięki obecności kwasu glikolowego w wysokim stężeniu. Redukuje zmarszczki, przebarwienia, blizny oraz trądzik. Dodatek kwasu hialuronowego nawilża skórę, dzięki czemu nie musimy się martwić o nadmierne wysuszenie podczas używania tego produktu. Serum jest polecane do każdego typu cery. Pamiętajmy o dodatku kwasu glikolowego i jego reaktywności na promieniowanie UV.

 

 

Alkemie Snow White Wonderful Glow- serum rozjaśniające

Produkt ten może być używany zarówno na dzień, jak i na noc. Jego bogaty skład chroni przed nadmierną pigmentacją (aminokwasy, alanina, seryna), rozjaśnia skórę (wyciąg ze śliwki kakadu), spowalnia procesy starzenia, ujędrnia i uelastycznia, nawilża, a także działa łagodząco. Produkt jest polecany do skóry z problemami oraz przebarwieniami, ale jego nietuzinkowy skład sprawia, że może być używany do wszystkich typów cer.

 

 

Klairs wielofunkcyjna maska z witaminą E

Coś dla osób, które nie lubią nadmiaru kosmetyków na swoich półkach J 3w1- maska, maska nocna oraz krem nawilżający. Sam/sama decydujesz, jak jej dziś użyjesz. Składniki takie jak niacynamid, witamina E oraz adenozyna, poradzą sobie z takimi problemami jak: płytkie zmarszczki skóra tłusta, wrażliwa, naczynkowa, dojrzała utrata jędrności przebarwienia suchość skóry Jak widać produkt nadaje się dla każdego rodzaju cery. Jego innowacyjność sprawia, że jest bardzo pożądanym produktem, a efekty widoczne są w zaskakująco szybkim tempie.

 

 

A’PIEU maseczka rozjaśniająca w płachcie

W naszym sklepie znajdziesz kilka wariantów tej maseczki (m.in. cytryna czy mroźny owoc Hanrabong). Składniki zawarte w produkcie skutecznie rozjaśniają przebarwienia, przyjemnie koją skórę, pozostawiają ją nawilżoną, jędrną, gładką i pachnącą. Pamiętaj, płachta to tylko nośnik substancji aktywnych. Najważniejsze jest to, w czym maska jest skąpana. Jeżeli w opakowaniu zostanie trochę „płynu”, nałóż go choćby na dekolt i szyję. Warto dbać o „urodowe” trio (twarz, szyja, dekolt). Tego typu zabieg - domowa maska- najlepiej jak jest stosowany 2 razy w tygodniu.